اگر کارگر نیروی کار نکات ایمنی را رعایت نکند و خود مقصر بوده آیا کارفرما مکلف به پرداخت وجه یا دیه هست یا برای عدم رعایت امنی در محیط کار مجرم شناخته نمیشود؟
بررسی امکان مجرم نبودن کارفرما در خصوص جرم عدم رعایت ایمنی محیط کار
در حقوق ایران، طبق ماده ۹۱ قانون کار، کارفرما مکلف است وسایل و امکانات ایمنی را برای کارگران فراهم کند. در غیر این صورت در برابر کارگر مسئولیت کیفری و مدنی دارد. مسئولیت کارفرما در رعایت ایمنی محیط کار بر اساس قانون کار و قانون مجازات اسلامی تعیین می‌شود. اما گاهی شرایطی وجود دارد که کارفرما مسئولیت کیفری و مدنی ندارد یا مسئولیت او کاهش می‌یابد .
مواردی که مسئولیتی متوجه کارفرما نیست عبارتند از:
- تأمین کلیه لوازم ایمنی و آموزش لازم: اگر کارفرما تجهیزات ایمنی مانند کلاه، دستکش، کفش ایمنی و سایر وسایل حفاظتی را فراهم کرده باشد و به کارگر آموزش‌های لازم را داده باشد، اما کارگر خود آن‌ها را رعایت نکند، کارفرما مجرم نیست.این موضوع باید با مدارک مستند مانند گزارش‌های ایمنی، فرم‌های تحویل تجهیزات و دوره‌های آموزشی اثبات شود.
- قصور یا تخلف کارگر از مقررات ایمنی:اگر کارگر با وجود آگاهی از خطرات و تذکرات قبلی، به‌صورت عمدی یا از روی بی‌احتیاطی نکات ایمنی را رعایت نکند، ممکن است مسئولیت حادثه متوجه خود او باشد.بر اساس ماده 526 قانون مجازات اسلامی، اگر مصدوم در وقوع حادثه تنها مقصر اصلی باشد، مسئولیت کارفرما حذف می‌شود.
- حادثه ناشی از عمل شخص ثالث یا قوه قهریه:اگر حادثه به دلیل دخالت شخص ثالث یا حوادث غیرمترقبه (مانند زلزله یا آتش‌سوزی غیرقابل پیش‌بینی) رخ دهد، کارفرما ممکن است از مسئولیت کیفری مبری باشد.
اقدامات لازم برای جلوگیری از جرم عدم رعایت ایمنی محیط کار
مواردی که مسئولیت کارفرما کاهش می یابد :
طبق ماده ۶۰ قانون تأمین اجتماعی، اگر حادثه ناشی از قصور کارفرما نباشد و کارگر مقصر باشد، کارفرما از پرداخت دیه معاف است، اما ممکن است همچنان در برخی موارد مکلف به جبران خسارت باشد:
- اگر کارفرما بیمه مسئولیت داشته باشد، شرکت بیمه ممکن است خسارت را پرداخت کند.
- در صورت عدم تقصیر کارفرما، اما وقوع حادثه در حین کار، سازمان تأمین اجتماعی دیه و هزینه‌های درمان را طبق قوانین بیمه پرداخت می‌کند.
- اگر کارگر فقط بخشی از تقصیر را بر عهده داشته باشد، ممکن است دیه به نسبت درصد تقصیر میان کارفرما و کارگر تقسیم شود.
پاسخ به پرسش در چه صورتی کارفرما برای عدم رعایت ایمنی در محیط کار مجرم شناخته نمیشود
با توجه به اینکه در قانون ما اصل بر مسئولیت کارفرما می باشد، کارفرما زمانی مجرم شناخته نمیشود که ثابت گردد تمام وظایف قانونی خود را در تأمین ایمنی انجام داده باشد و حادثه ناشی از تقصیر کارگر باشد. در این صورت، پرداخت دیه و خسارات بسته به میزان تقصیر کارگر، قوانین بیمه و تأمین اجتماعی مشخص می‌شود.