طلاق توافقی تعبیری عامیانه از طلاق خلع است که قانونگذار به تبعیت از شرع و نظریات فقهی در ماده 1146 و 1147 قانون مدنی آن را این چنین تعریف می کند،” در صورت کراهت زوجه (خلع) یا کراهت هر دوی زوجین (مبارات) نسبت به ادامه زندگی مشترک در صورت تمایل، تکلیف حقوق زوجه (مهریه، نفقه، حضانت فرزند، ملاقات فرزند، جهیزیه، اجرت المثل ایام زوجیت) مشخص شده و طرفین با توافق بر سر اصل طلاق توافقی و سایر موارد ناشی از زوجیت اقدام به طلاق می نماید.” نکته قابل تامل اینکه در صورتیکه زوجین بر سر کوچکترین مسئله ای در جریان انجام طلاق توافقی دچار اختلاف شوند و هیچ یک به اصطلاح کوتاه نیایند و گذشت ننمایند طلاق، وصف توافقی ندارد و متقاضی و خواهان طلاق اعم از اینکه زوج و زوجه باشد باید خود به تنهایی اقدام به طلاق نماید. شرایط طلاق توافقی به کیفیتی که در ادامه خواهد آمد تغییر یافته و هم چنین تلاش می شود مدارک لازم برای طلاق توافقی و مراحل طلاق توافقی و نیز راه ها و روش های انجام طلاق توافقی و به طور کلی صفر تا صد مراحل، شرایط، هزینه و مدارک طلاق توافقی مورد بررسی قرار گیرد.
طلاق توافقی چیست ؟
طلاق ممکن است فقط به درخواست یکی از زوجین باشد و زن و و شوهر نتوانسته باشند بر سر اصل طلاق و حقوق ناشی از زندگی مشترک توافق نمایند؛ به این نوع طلاق در تعبیر عامیانه، طلاق یکطرفه و در اصطلاح حقوقی طلاق به درخواست زوجه یا طلاق به درخواست زوج گفته می شود.
در صورتی که زوجین بر سر خود طلاق و تبعات ناشی از زندگی مشترک مانند مهریه، نفقه، جهیزیه، حضانت فرزندان، ملاقات فرزندان و تقسیم اموال مشترک توافق داشته باشند هم به جهت هزینه ها و هم به دلیل تسریع در انجام، طلاق توافقی را انتخاب می نمایند.
در سالهای اخیر طلاق توافقی به دلیل کثرت استعمال، از سوی حکومت با محدودیت هایی مواجه شده است و تلاش شده موانعی بر سر راه انجام آن ایجاد شود تا زوجین را منصرف نمایند.
ما به عنوان وکیل دادگستری ضمن اینکه به هیچ وجه زوجین را تشویق به طلاق ننموده و نمی نماییم و همواره تلاش نموده ایم که در عمل ایشان را به اصلاح رابطه تشویق نماییم ولی ایجاد چنین موانعی را مفید و موثر نمی دانیم؛ چررا که اگر عزم جزم و تصمیم جدی برای طلاق وجود داشته باشد، اجبار به بودن زوجین در کنار هم و ایجاد مانع خاصیتی ندارد و جز فرسایش و تاثیرات سوء روانی برزوجین و فرزندان اثری برای آن متصور نیست و در عمل زوجین اگر موفق به طلاق نشوند با بقاء زوجیت به سمت افتراق و جدایی فیزیکی می روند و حتی ممکن است به روابط غیر قانونی و نامشروع نیز آلوده شوند.
چطور طلاق توافقی بگیرم ؟
در برخی موارد زن و مرد، بنا به دلایل مختلف، ممکن است تصمیم بگیرند بدون جنگ و دعوا و با توافق در مورد همه مسائل ناشی از زندگی مشترک، از هم جدا شوند. بعد از این تصمیم بحث اینکه چطور طلاق توافقی بگیریم پیش می‌آید.در قانون جدید حمایت خانواده مقررات سابق مربوط به طلاق تا حدود زیادی تغییر یافته است.
مهم ترین عنصر در طلاق توافقی همان توافق است؛ گاهی اوقات با مراجعه افرادی مواجه می شویم که از ما می خواهند برایشان طلاق توافقی بگیریم بدون اینکه همسرشان را در این مسیر همراه نموده باشند و حتی گاهی طرف مقابل راضی به طلاق نیست ولی متقاضی، طلاق توافقی می خواهد! یا بعضاً درخواست می شود که ما طرف را مجبور و ملزم به طلاق توافقی نماییم! همانطور که گفته شد عنصر ضروری طلاق توافقی در درجه اول توافق بر سر اصل طلاق و در درجه بعد توافق بر سر مسائل ناشی از زندگی مشترک است و اگر کوچکترین اختلافی بین زوجین باشد و هیچ یک عقب نشینی ننمایند باید گفت انجام طلاق توافقی میسر نخواهد بود مگر اینکه آگاهانه حل آن اختلاف را به بعد از طلاق موکول نمایند.مثل اینکه زن و شوهر در خصوص نحوه پرداخت مهریه علاوه بر آنچه زوجه بذل می نماید و زوج نیز قبول می کند، اختلاف داشته باشند ولی بخواهند اختلاف خود را بعد از طلاق در مراجع صالح حل کنند.قسمت انتهایی ماده 29 قانون حمایت خانواده جدید در این خصوص صراحت دارد.
در یک پرونده طلاق که خواسته طلاق توافقی و درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش ذکر گردد، خواهان زوج و زوجه می باشند و خوانده ای در دادخواست قید نمی شود و هردوی زوجین باید نسبت به ثبت و امضای دادخواست طلاق توافقی اقدام نمایند.
البته سه صورت و نوع برای طلاق توافقی متصور است :
1- دادخواست ابتدا از سوی زوجه به طرفیت زوج باشد. (درخواست صدور حکم طلاق و یا طلاق به درخواست زوجه)
2- دادخواست ابتدا از طرف زوج به طرفیت زوجه باشد ولی با حضور زوجه و اعلام موافقت بر طلاق، به توافقی تبدیل شود(درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش) .در این مورد اصولاً باید گزارش اصلاحی صادر شود ویا اینکه خواهان با توجه به موافقت زوجه اقدام به تغییر خواسته در جلسه رسیدگی می نماید و خواسته خود را از صدور گواهی عدم امکان سازش به طلاق توافقی تغییر می دهد. این نوع طلاق مبارات است چرا که زوج با تقدیم دادخواست تمایل به طلاق داشته و زوجه هم با پیوستن به تصمیم او راضی به طلاق می شود پس کراهت و درخواست طلاق طرفینی است.
3- دادخواست از ابتدا با تقاضای هر دوی زوج و زوجه باشد.(درخواست طلاق توافقی و یا درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش)
وقتی طلاق به درخواست مرد در جلسه رسیدگی تبدیل به طلاق توافقی می شود فشار روانی و عملی بر زوجه در خصوص بخشش مهریه خیلی پر رنگ نیست.
راه های انجام طلاق توافقی
سه راه مهم برای انجام طلاق توافقی وجود دارد؛
1- زوجین هر دو با هم اقدام به انجام طلاق توافقی نمایند. یعنی هر دو در مرکز مشاوره و غربالگری طلاق وابسته به مراکز بهزیستی ثبت نام نموده و در جلسات مشاوره شرکت کنند و پس از اخذ گواهی لازم مبنی بر تجویز طلاق با هم به دفاتر خدمات قضایی رفته و تقاضای طلاق دهند.
2- یکی از زوج یا زوجه اقدام به طرح دعوای طلاق یکطرفه نماید و دیگری پس از حضور در دادگاه و پس از تعیین تکلیف حقوق ناشی از زندگی مشترک به طلاق رضایت دهد.تشخیص و روش عمل قاضی مرجوع الیه در موفقیت این روش کاملا موثر است.
3- زوجین برای انجام طلاق توافقی هر دو به یک دفتر وکالت یا هر کدام به یک وکیل مجزا مراجعه نمایند و طی کلیه مراحل طلاق توافقی را به دو وکیل با تجربه و متخصص در زمینه طلاق توافقی بسپارند. طبیعتاً مراجعه به یک دفتر وکالت و سپردن کار به گروهی از وکلا که با هم کاملا هماهنگ عمل می نمایند هم هزینه ها را کاهش خواهد داد و هم انجام کار را سریع تر خواهد نمود.در این میان وجود تجربه عملی برای وکیل دادگستری ضرورت دارد چرا که این مسئله به طور شفاف در هیچ قانونی مورد تصریح قرار نگرفته و کاملا تحت تاثیر و مستند به رویه عملی انجام می شود.
یک وکیل بی تجربه با توسل به آزمون و خطا کار طلاق شما را انجام می دهد، از او انتظار نتیجه بی نقص نداشته باشید!
چند نکته در خصوص راه های انجام طلاق توافقی
- اگر طرفین قبلاً در مورد هر یک از حقوق ناشی از زندگی مشترک شکایتی مطرح نموده اند و به حکمی رسیده اند در صورتی که طرف مقابل مخالفتی نداشته باشد می توانند تعیین تکلیف آن حق را موکول به نتیجه همان دادرسی یا اجرای حکم راجع به آن نمایند.
- برای انتخاب یک وکیل خوب دادگستری در زمینه دعاوی خانواده به طور خلاصه بهترین راه اعتماد به نتایج گوگل که نشان دهنده کثرت مراجعه اشخاص است و همچنین مراجعه حضوری و ملاقات با وکیل و پرسش در مورد نحوه اقدام و دریافت مشاوره ابتدایی است.در ملاقات حضوری تا حد زیادی به مهارت، تجربه، تخصص و صداقت وکیل پی خواهید برد.
- راه های طلاق توافقی در صورتیکه زوجین خارج از ایران سکونت داشته باشند کمی متفاوت است که در ادامه مطلب و سر خطی تحت همین عنوان به آن پرداخته شده است.
- برای وکالت دادن به وکیل دادگستری در طلاق توافقی متداول ترین راه مراجعه به دفتر وکیل و انعقاد قرارداد مالی و تنظیم قرارداد الکترونیک است.هر چند که این امکان وجود دارد که افراد به شخص معتمد خود در سفارتخانه ها ،کنسولگری ها و دفاتر حافظ منافع و دفترخانه های اسناد رسمی وکالت رسمی بدهند تا آن شخص معتمد با وکیل دادگستری ملاقات نموده و به وکیل، وکالت در انجام طلاق توافقی بدهد.
- در حال حاضر به دلیل پیچیدگی های اعمال شده، پروسه و تشریفات طلاق توافقی نسبتاً طولانی شده است و زوجین قبل از مراجعه به دادگاه باید در مراکز مشاوره بهزیستی و شورای حل اختلاف حضور یابند که این پروسه اگر توسط خود زوجین یا یک وکیل دادگستری بی تجربه انجام شود ممکن است تا 6 ماه طول بکشد.
- با این وجود ما در دفتر وکالت دادگران حامی طلاق توافقی را با روش خودمان ،در مدت زمان حدوداً 40 روزه انجام می دهیم.
توصیه می شود برای اجتناب و پرهیز از درگیری با تشریفات طلاق توافقی و انجام صحیح پروسه طلاق توافقی و نیز جهت مشورت با وکیل با تجربه در زمینه دعاوی خانواده و اطلاع از راههای انجام طلاق توافقی با دفتر وکالت ما در تماس و ارتباط باشید.
شرایط و ویژگی های طلاق توافقی
داشتن وکیل دادگستری برای طلاق توافقی
در حال حاضر به جهت پیچیدگی هایی که شرایط طلاق توافقی پیدا کرده است در صورت اصرار زوجین به انجام طلاق توافقی و انجام آن در مدت زمان کوتاه، بهتر است که زوجین انجام پرونده و تشریفات طلاق توافقی را به یک و یا دو وکیل متخصص طلاق توافقی بسپارند. در غیر این صورت و در صورتی که خودشان شخصاً و بدون وکیل قصد طی مراحل را داشته باشند، باید بدانند که ممکن است پروسه طلاق توافقی حدود شش ماه و یا حتی بیشتر زمان ببرد.زمان طولانی انجام طلاق توافقی در فرضی هم که طلاق توسط یک یا دو وکیل غیر متخصص و کم تجربه انجام می شود هم مصداق دارد.
آیا برای طلاق توافقی یک وکیل کافی است؟
ضرورت ندارد برای انجام طلاق توافقی حتماً دو وکیل داشته باشید.گاهی به دلایل مختلف یکی از زوجین اصرار داشته و تصمیم می گیرد که برای انجام تشریفات طلاق توافقی وکیل داشته باشد، و کار خود را به یک وکیل باتجربه و متخصص طلاق توافقی بسپارد، و طرف دیگر به جای اینکه کار طلاق را به یک وکیل دادگستری واگذار کند، ترجیح می دهد خود در پروسه و تشریفات طلاق توافقی اعم از ثبت دادخواست طلاق یا پیگیری آن در دادگاه و شرکت در جلسه رسیدگی و یا اجرای صیغه طلاق توافقی در دفترخانه طلاق حضور داشته باشد. ولی در هر حال هماهنگی وکیل دادگستری با شخصی که می خواهد خود در مراحل طلاق شرکت داشته باشد ضروری است .
وکالت طلاق یا حق طلاق
در صورتی که یکی از زن و شوهر برای انجام طلاق توافقی به دیگری وکالت بدهد و یا هر دوی آنها به وکیل دادگستری وکالت بدهند، وجود وکالتنامه طلاق هم ضروری است این مورد بخصوص در فرضی متداول است که زن یا شوهر یا هر دو خارج از ایران ساکن باشند.
عده در طلاق توافقی
بعد از طلاق توافقی مانند همه انواع طلاق، زن و شوهر باید به تعبیر قانونگذار قانون مدنی در ماده 1151 سه طهر (حدود سه ماه) عده نگه دارند.منظور از 3 طهر سه بار دوره قاعدگی و پایان آن است.واژه طهر از کلمه عربی پاکی گرفته شده.در نظر شریعت قاعدگی نوعی ناپاکی و خروج از آن پاکی محسوب می شود به همین دلیل از واژه طهر به معنای ورود به دوره قاعدگی و اتمام آن استفاده می شود.
در شرایط عادی عده طلاق همانطور که گفته شد, سه طهر است ولی برای زن باردار به حکم ماده 1153 قانون مدنی تا وضع حمل که ممکن است در عمل بیشتر یا کمتر از سه طهر یا سه ماه باشد.
امکان رجوع در طلاق توافقی
به جهت بائن بودن طلاق توافقی همان طور که گفته شد قابل رجوع نیست؛ با این وجود اگر زن در مواردی که حق رجوع به مابذل دارد، به مابذل (مال یا مهریه که بخشیده شده) رجوع کند مرد نیز می توان به طلاق رجوع کند.به عبارت دیگر برای رجوع به طلاق توافقی سه ماه زمان وجود دارد.
تاثیر اسقاط حق رجوع به ما بذل
همانطور که گفته شد در طلاق توافقی حتما زن باید مالی را به مرد در قبال طلاق ببخشد یا بذل نماید،حال اگر حق رجوع به ما بذل از زوجه با توافق ساقط شده باشد به نظر بیشتر فقها و حقوقدانان طلاق دیگر قابل رجوع نیست حتی با توافق هر دوی زوجین، و در صورت تمایل به رجوع و بازگشت باید دوباره عقد کنند.
در صورتی که مخاطبان و مراجعین گرامی اصرار به اطلاع از شرایط طلاق توافقی و انجام آن در کوتاه ترین زمان ممکن را داشته باشند این امکان وجود دارد که دفتر وکالت ما و وکلای با تجربه طلاق توافقی این دفتر وکالت بتواند حدوداً طی مدت زمان 40 روز پروسه طلاق توافقی را بدون حضور زوجین و بدون نیاز به جلسات مشاوره به انجام برسانند.
وکیل خانواده در تهران ؛ متخصص و با تجربه